یکی از عارضههای پوستی که از ابتدای تولد با انسان همراه است، خالها هستند. این عارضه فارغ از زشتی و زیبایی، گاهی از وجود یک بیماری خطرناک و جدی به ما هشدار میدهد. ازهمینرو شناخت انواع خال صورت و بدن موضوعی است که نباید از آن غفلت ورزید. از شما دعوت میکنیم ادامه نوشتار را همراه ما باشید تا ضمن آشنایی با دنیای عجیب و مرموز خالها بدانید که وجود خال در بدن نشانه چیست؟
رشد و تکثیر گروهی ملانوسیتها (سلولهای تولیدکننده رنگدانههای پوست) عامل اصلی شکلگیری انواع خالها هستند. به عبارتی زمانی که عملکرد ملانویستها از دایره طبیعی و نرمالش خارج شود، علائمی همچون لکههای تیرهرنگ یا برجستگیهای کوچک گوشتی روی پوست ظاهر میشود. البته کک و مک را با این لکه های تره اشتباه نگیرید.
خالهای پوستی از نظر شکل، رنگ و اندازه ممکن است با یکدیگر تفاوتهای بارزی داشته باشند. ضمن اینکه برخی از خالها از همان ابتدای تولد با فرد همراه بودهاند و گروهی دیگر به مرور زمان و در اثر تابش نور خورشید به وجود آمدهاند. در هرحال، خالها از هر نوعی که باشند، به عنوان ضایعه خوشخیم پوستی شناخته میشوند.
خال چیست
خالها برحسب ظاهرشدنشان در نواحی مختلف بدن و شکل و اندازهای که دارند، قابل تقسیمبندی به گروههای مختلفی هستند. در یک تقسیمبندی کلی میتوان خالها را در دو گروه انواع خالهای مادرزادی و گروهی دیگر را در قالب خالهای اکتسابی معرفی کرد. در گروه اول، خالها از ابتدای تولد با فرد همراه هستند و در گروه دوم، غالباً در دوران کودکی و نوجوانی ظاهر میشوند.
خال های معمولی به خالهای پوستی گفته میشود که رنگی صورتی یا قهوهای دارند و دارای لبههایی کاملاً مشخص هستند. این نوع خالها که به آنها خالهای اکتسابی هم گفته میشود، هیچگونه خطر یا آسیب جدی برای فرد ندارند.
از رایجترین خالهای معمولی، انواع خال گوشتی هستند که امکان ظاهرشدنشان در هر قسمتی از بدن وجود دارد. این نوع خالها که ضایعهای گوشتی محسوب میشوند، رنگی تیره دارند و جزء خالهای خوشخیم شناخته میشوند. ناگفته نماند که اندازه نامتعارف این مدل خالها میتواند نشانهای از وجود اشکال مختلف خال گوشتی خطرناک باشد.
از جمله خالهای بیخطری که در 2 سالگی ظاهر و تا سن بلوغ هم خودبهخود ناپدید میشود، خال جانکشنال است. این نوع خال که رنگ قهوهای روشن یا تیره دارد، غالباً در نواحی کف پا یا قسمتهای مربوط به اعضای تناسلی مشاهده میشود. شایان ذکر است که قطر این نوع خال بیشتر از یک سانت نخواهد بود.
به ترکیب خال گوشتی و خال جانکشنال، خال مرکب میگویند. این نوع خال بیشتر از آنکه روی دست و پا یا صورت دیده شود، ناحیه مربوط به تنه را درگیر میکند. رنگ این خال، قهوهای روشن و تیره و اندازه آن بسیار کوچک است.
خال درمال از انواع خال های گنبدی شکل و برجسته هستند که رنگی متمایل به قهوهای روشن دارند. این نوع خال که به ندرت رنگی تیره به خود میگیرد، غالباً در نواحی رویش مو رویت میشود. ضمن اینکه هرچه فاصله خال درمال با سطح پوست کمتر باشد، رنگ این نوع خال هم روشنتر میشود.
خال های آبی سطحی کاملاً صاف دارند و به رنگ آبی در نواحی مختلفی همچون صورت، سر و اندامها ظاهر میشوند. این نوع خالها قطری کمتر از یک سانتیمتر دارند و به جز موضوع زیبایی، فاقد هرگونه خطر جدی برای فرد هستند.
همانطور که گفته شد، خالها شایعترین عارضه پوستی هستند که غالباً با آسیب یا خطر جدی همراه نیستند. بااینحال، زمانی که شکل و فرم این خالها از حالت استاندارد خود خارج شود یا در چند رنگ متفاوت بروز پیدا کند، میتواند نشانهای جدی از وجود یک توده سلولی بدخیم در بدن باشد.
خال ملانوسیتی در دسته خالهای مادرزادی قرار میگیرد. این نوع خال که آن را باید جزء خالهای بدخیم دانست، در نواحیای مثل گردن، کمر یا اندام تحتانی ظاهر میشود. انتظار میرود این خال مادرزادی با رشد نوزاد کمرنگتر و کوچکتر شود. بااینحال اگر با گذشت زمان، این خال اندازهای بزرگتر و رنگی بیشتر به خود گرفت، احتمال ناپدیدشدن آن تقریباً به صفر میرسد.
عکسی از خال ملانوسیتی
خالهای دیسپلاستیک هیچ هویت مشخصی ندارند؛ گاهی دارای شکلی بسیار برجسته و گاهی کاملاً مسطح هستند. اندازه مشخص و دقیقی را هم در توصیف این خال نمیتوان عنوان کرد؛ چراکه غالباً اندازه و ابعاد نامتقارن و نامنظم دارند. تنها شاخصه اصلی این نوع خالهای بدخیم، تجمع تعداد زیادی از آنها در نواحیای مانند بازوها، کمر و شانه است.
خال هالهدار از دیگر خالهای بدخیم است که سروکله آن در نوجوانی یا جوانی پیدا میشود. این نوع خالها غالباً دارای هالهای به رنگ روشن هستند و با شکلگیری در سنین بالا یا تغییر فرم پیداکردن، خطرات جدی برای فرد به همراه دارند.
در حالت کلی، خالها ضایعهای کاملاً طبیعی و بدون خطر هستند. بااینحال برخی از خالها ممکن است به مرور زمان در اثر عوامل متعددی به خالی کاملاً سرطانی تبدیل شوند. بودن زیاد در معرض اشعه مضر ماوراءبنفش، درمانهای رادیوتراپی، داشتن سیستم ایمنی بسیار ضعیف یا سابقه ابتلا به سرطان، ریسک سرطانیشدن خالها را در افراد افزایش میدهد. تبدیل خالهای معمولی به سرطانی غالباً با علائم مختلفی همراه است که مهمترین آنها عبارتند از:
همانطور که گفته شد یکی از علائم سرطانیشدن خالها تغییر شکل، اندازه و رنگی است که در طول زمان برای خالها اتفاق میافتد. ازهمینرو بهترین راه تشخیص خال سرطانی از خال معمولی، چککردن فاکتورهای ظاهری خالهاست که به شکل عبارتی 5 حرفی تحت عنوان ABCDE مطرح میشود. در ادامه، شرح کامل هر حرف از این عبارت را میتوانید مطالعه کنید.
خالهای سرطانی معمولاً تقارن مناسبی ندارند. این عدم تقارن در اکثر موارد مانند رنگ، ضخامت یا حتی طرح خال قابل مشاهده است. به عبارتی در عدم تقارن، بخشی از خال با بخش دیگر آن از نظر جوانب مختلف، تقارن و همسانی ندارد.
خالهای معمولی غالباً حاشیهای گرد و هموار دارند. در مقابل، خالهای سرطانی ضمن داشتن حاشیههای ناهموار، فاقد هرگونه مرز مشخصی هستند.
خالهای معمولی غالباً دارای رنگی ثابت متمایل به قهوهای روشن یا تیره هستند. عموماً هم با گذشت زمان، رنگ خالهای معمولی روشنتر میشود. این در حالی است که خالهای سرطانی در هیچ طیف رنگی مشخصی قرار ندارند. ضمن اینکه هر چه زمان میگذرد، رنگ خالهای سرطانی هم تیرهتر میشود.
اندازه خالهای معمولی در تمام موارد، بیشتر از 6 سانتیمتر نمیشود. این اندازه را میتوان مشابه اندازه پاککنی دانست که در انتهای یک مداد وجود دارد. در مقابل، اندازه خالهای سرطانی گاهی از 6 سانتیمتر هم بیشتر میشود.
خالهای معمولی غالباً شکلی گردمانند یا بیضی دارند. در طول زمان هم شکل و فرم خالهای معمولی به همان حالت اولیه باقی میماند. خالهای سرطانی برخلاف خال معمولی مدام تغییر حالت میدهند و گاهی با احساس خارش یا حتی خونریزی همراه میشوند.
انواع خالهای سرطانی علیرغم مشکلات متعددی که به همراه دارند، قابل کنترل و مدیریت هستند. آنچه بیش از همه به جلوگیری از بروز این نوع خالها در بدن کمک میکند، رعایت مراقبتهای پوستی و بهداشتی است. در این بخش شاید خوب باشد که مقاله آموزش پاکسازی و مراقبت از پوست را نیز در یک تب جدید باز کنید و بعد از این مقاله بخوانید. مراقبت از خالها را میتوان در دو گام مجزا تعریف کرد:
اگر در نواحی مختلفی صاحب چندین خال متفاوت هستید، بهترین و دمدستیترین راه برای جلوگیری از سرطانی شدن آن چککردن مداوم تغییرات پوستی است. همانطور که گفته شد، خالهای سرطانی در طول زمان، تغییرات قابل توجهی را در اندازه، شکل یا رنگ تجربه میکنند. بنابراین توصیه میشود ماهانه حداقل یک مرتبه نواحی مختلف خالها را چک کنید.
چک کردن پوست و جلوگیری از سرطانی شدن خالها
یکی از عوامل تأثیرگذاری که سبب تحریک سرطانیشدن خالها میشود، بودن در معرض اشعههای مضر ماوراءبنفش یا نور خورشید است. استفاده مداوم از کرم ضدآفتاب، داشتن عینک آفتابی یا کلاه و دوریکردن از تختهای برنزه یا لامپهای تولیدکننده اشعههای مضر در جلوگیری از تحریک خالها مؤثر است.
در مواردی ممکن است باوجود رعایت تمام نکات بهداشتی و مراقبتی، سروکله خالی سرطانی در بدن پیدا شود. در این شرایط، راهکارهای متعددی برای برداشت خال وجود دارد که پزشک موردنظر شما با انجام معاینات دقیق، مناسبترین روش را برای شما انتخاب میکند.
کلینیک آفتاب به واسطه داشتن پزشکان باتجربه و متخصص، یکی از بهترین و قابل اطمینانترین مراجع برای برداشتن خال گوشتی سرطانی یا خال های مشکوک محسوب میشود. در این کلینیک، از روشهایی نظیر لیزر، جراحی، پلاسما جت و میکرودرم ابریژن جهت برداشتن انواع خالهای سرطانی استفاده میکنند.
خالها عارضهای شایع و طبیعی هستند که گاهی به بدنتان جلوهای زیبا و جذاب میبخشند و در مواردی سبب خلق تصویری زشت و آزاردهنده برای آن میشوند. خالها فارغ از پیامدهای ظاهری که به همراه دارند، از نظر سلامتی، موضوعی بسیار مهم و حیاتی محسوب میشوند. ما در این نوشتار تلاش کردیم تا معرفی کاملی از انوع خالهای سرطانی و معمولی به شما ارائه دهیم. در آخر لازم میدانیم یادآوری کنیم که یکی از بهترین راهکارها برای مقابله با این عارضه، برداشتن خال با لیزر است. جهت کسب اطلاعات بیشتر از هزینه برداشتن خال از طریق لیزر پوست صورت و چگونگی انجام آن میتوانید با مشاوران کلینک آفتاب در تماس باشید.
سؤالات متداول:
1. انواع خال چه هستند؟
خال گوشتی، خال جانکشنال، خال مرکب، خال درمال و خال آبی از انواع خال معمولی هستند. خال ملانوسیتی، خال دیسپلاستیک و خال هاله دار از انواع خال سرطانی هستند.
2. از کجا بفهمیم که یک خال سرطانی شده است یا نه؟
اگر نشانههای زیر را در خال روی بدن یا صورتتان احساس کردید، بهتر است که با پزشک مشورت کنید: