علت عرق زیاد سر و صورت چیست و چگونه درمان می شود؟

عرق کردن مسئله‌ای طبیعی است؛ هرچند می‌تواند گاهی بسیار آزاردهنده و حتی خجالت‌آور باشد. اگر شما هم درگیر تعریق زیاد سر و صورت هستید، حتما این مقاله را تا انتها دنبال کنید. ما در این مطلب تلاش کرده‌ایم تا علت عرق زیاد سر و صورت و علائم هشداردهنده، راه‌های تشخیص و روش‌های درمان آن را با شما به‌اشتراک بگذاریم. پس اگر شما هم از این موضوع رنج می‌برید، تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

عرق زیاد سر و صورت

علل تعریق بدن چیست؟

بیایید قبل از آشنایی با علت عرق زیاد سر و صورت، با مکانیسم تعریق بیشتر آشنا شویم. عرق کردن به خودی خود چیز بدی نیست؛ هرچند تایید می‌کنیم که می‌تواند آزاردهنده باشد. باید بدانید که تعریق بدن برای سلامتی و تنظیم دمای آن بسیار مهم و ضروری است. زمانی که بدن ما بیش از اندازه گرم شود، سلامتی ارگان‌های داخلی به خطر خواهد افتاد. 

بدن ما به اندازه کافی هوشمند است. در شرایط گرمای بیش‌ازاندازه، غده هیپوتالاموس به غدد اکرین دستور می‌دهد تا با تولید عرق، دمای بدن را کاهش دهند. در واقع مکانیسم تعریق، به اصل فیزیکی گرمای تبخیر اتکا دارد.  این یعنی زمانی که ما عرق می‌کنیم و آب از روزنه‌های پوستی به سطح پوست می‌رسد، بدن با تبخیر آن خنک خواهد شد.

البته دلایل دیگری هم وجود دارند که ما را به عرق کردن وامی‌دارند. برای مثال، استرس و عصبانیت، عفونت اندام‌های داخلی بدن و حتی خوردن غذاهای تند هم می‌تواند باعث شوند تعریق را تجربه کنیم. 

انواع تعریق زیاد سر و صورت

عرق زیاد سر و صورت که اصطلاح علمی آن «هایپر هیدروزیس صورت» است، به وضعیتی گفته می‌شود که سر و صورت ما در شرایطی عرق کند که نیازی به تعریق نیست. جالب است بدانید که عرق زیاد سر و صورت، عارضه‌ای نسبتا رایج و شایع است؛ به‌طوری‌که از هر 100 نفر، حدودا 1 تا 3 نفر به این عارضه مبتلا هستند و با آن درگیرند. 

به‌طور کلی در دنیای پزشکی به تعریق بیش از اندازه هایپرهیدروزیس گفته می‌شود که می‌تواند به‌صورت عمومی یا در ناحیه خاصی از بدن اتفاق بیفتد. 

برای درک علت عرق زیاد سر و صورت، باید با انواع آن آشنا شوید. به‌طور کلی دو نوع تعریق بیش‌ازحد وجود دارد: هایپرهیدروزیس کانونی اولیه و هایپرهیدروزیس ثانویه. هایپرهیدروزیس کانونی اولیه که شایع‌تر از نوع دوم است، زمانی اتفاق می‌افتد که این عارضه با مصرف دارو یا بیماری زمینه‌ای دیگری ارتباط نداشته باشد. اما تعریق بیش از حد ثانویه با بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف داروهای خاص ارتباط دارد.

این اصل در مورد تعریق بیش از اندازه سر و صورت هم صادق است؛ در واقع زمانی که هایپرهیدروزیس، پوست سر و صورت را تحت تاثیر قرار دهد، این بخش از بدن ما بیش از اندازه عرق می‌کند. باید بدانید که تعریف دقیقی از تعریق بیش از حد وجود ندارد؛ اما اگر درگیر علائم زیر هستید، باید به هایپرهیدروزیس اولیه یا ثانویه مشکوک شوید:

• تعریق بدون هیچ دلیل مشخصی مانند گرما، ورزش، اضطراب یا مصرف غذای تند اتفاق می‌افتد؛
• تعریق در حدی است که باعث می‌شود صورتتان خیس شود؛
• بویی متفاوت از تعریق سایر قسمت‌های بدن دارد؛
• درحالی که سر و صورتتان خیس است، سایر قسمت‌های بدن کاملا خشک به‌نظر می‌رسد؛
• شدت تعریق در حدی است که باعث می‌شود خجالت بکشید و نتوانید نزدیک دیگران بمانید؛
• باعث بروز اختلال در فعالیت‌های روزمره می‌شود؛
• مجبورتان می‌کند تا لباس‌تان را بیش از حد نرمال عوض کنید یا دوش بگیرید؛
• حداقل یک‌بار در هفته تجربه می‌شود؛
• اوایل صبح شدیدتر است.

جدا از اینکه علت عرق زیاد سر و صورت چیست، باید بدانید که این عارضه می‌تواند در هر سنی رخ دهد و شما را درگیر کند؛ اما معمولا هایپرهیدروزیس اولیه از سنین کودکی یا بعد از بلوغ شروع می‌شود. نکته مهم دیگری هم که باید بدانید این است که هایپرهیدروزیس ثانویه معمولا علائم متفاوت‌تری دارد. مثلا علت عرق زیاد سر و صورت در خواب هایپرهیدروزیس ثانویه است.

بررسی انواع تعریق زیاد سر و صورت

علت عرق زیاد سر و صورت چیست؟

در حالی‌که علت اصلی عرق زیاد سر و صورت اولیه ناشناخته باقی مانده است، می‌توان طیف متنوعی از دلایل و عوامل را برای هایپر هیدروزیس ثانویه شناسایی کرد. محققین حدس می‌زنند کسانی که از کودکی یا بلوغ و بدون دلیل خاصی درگیر تعریق زیاد سر و صورت هستند، معمولا نقص ژنتیکی دارند.

بیایید کمی بیشتر با علت عرق زیاد سر و صورت ثانویه آشنا شویم؛ این عارضه معمولا به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:

• عفونت
• دیابت
• یائسگی
• اختلالات هورمونی پس از بارداری
• پرکاری تیروئید
• افت قند خون
• چاقی
• نقرس
• انواع تومور
• داروهای آرامبخش مانند فلوکستین، پروپرانولول، پیلوکارپین و بتانکول
• بیماری پارکینسون
• مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی
• آسیب و تروما به سر
• سرمازدگی
• اختلالاتی مانند لنفوم هوچکین در سلول‌های خونی یا مغز استخوان
• شرایط نادر ارثی
• تحریک اعصاب یا بیماری‌هایی که بر اعصاب سمپاتیک اثر می‌گذارند

نحوه تشخیص علت عرق زیاد سر و صورت

برای تشخیص علت عرق زیاد سر و صورت، قبل از هر چیزی پزشک سوالات مختلفی درباره علائم از شما خواهد پرسید. در مرحله بعد، نوبت به بررسی نقاطی از بدن می‌رسد که درگیر این عارضه هستند. همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد چند آزمایش تعریق انجام دهید. در این آزمایش‌ها ناحیه‌ای که زیاد عرق می‌کند، با پودری خاص پوشیده می‌شود که در شرایط تعریق به رنگ بنفش درمی‌آید.

همچنین ممکن است پزشک برای شما آزمایش خون، ادرار یا حتی اسکن بنویسد تا علل بالقوۀ تعریق بررسی شوند. لازم است که در جلسه تشخیص لیست تمام داروهای مصرفی و مکمل‌هایتان را با پزشک به‌اشتراک بگذارید. 

در مورد عرق زیاد سر و صورت اولیه، تشخیص به شکل «افتراقی» انجام می‌شود؛ یعنی از آنجایی که نمی‌توان از روش خاصی برای تشخیص آن کمک گرفت، درصورتی‌که هیچ دلیل زمینه‌ای برای تعریق کشف نشود، پزشک هایپرهیدروزیس اولیه را تشخیص خواهد داد.

راه های درمان عرق زیاد سر و صورت

پس از پیدا کردن علت عرق زیاد سر و صورت، نوبت به درمان آن می‌رسد. درمان هایپرهیدروزیس ثانویه، با رفع عامل آن اتفاق می‌افتد. به‌عبارتی اگر پزشک متوجه شود که وجود عفونت باعث تعریق شده است، عفونت را درمان می‌کند و بعد از درمان آن، طبیعتا تعریق هم متوقف خواهد شد.

اما درمان هایپرهیدروزیس اولیه کمی متفاوت است. در این شرایط تنها می‌توان اقداماتی انجام داد که عرق بیش از حد سر و صورت شما به‌صورت موقت یا برای همیشه کنترل شود. 

قبل از هر چیزی باید بدانید که قرار گرفتن در بعضی از شرایط مانند موارد زیر، می‌تواند علائم شما را تشدید کند:

• هوای گرم
• مصرف الکل
• مصرف غذاهای تند و ادویه‌دار
• اضطراب
• پوشیدن لباس‌های تنگ و ضخیم
• ورزش شدید
• استفاده از سس و چاشنی‌های تند
• استفاده از ادویه‌هایی مانند کاری و زیره سبز
• مصرف قهوه و انواع نوشیدنی‌های کافئین‌دار
• استفاده از مواد غذایی حاوی مونوسدیم گلوتامات

طبیعتا برای کاهش میزان تعریق، باید از قرار گرفتن در این شرایط دوری کنید.

درمان خانگی عرق زیاد سر و صورت

درمان‌های خانگی زیادی برای عرق سر و صورت وجود دارد که می‌تواند به کنترل و کاهش آن کمک کند. برای مثال، می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید تا به صورت طبیعی، میزان تعریق سر و صورت خود را کنترل کنید:

• هیدراته نگه داشتن بدن با مصرف آب و سبزیجات کافی
• پوشیدن عرق‌گیر
• کاهش اضطراب و استرس
• استفاده از پودرهای عرق‌گیر و دئودورانت
• بالا بستن مو و دور نگه داشتن آن از سر و صورت
• استفاده از پنکه‌های کوچک دستی در فصل گرم
• پوشیدن لباس‌هایی با رنگ روشن و پارچه‌هایی با الیاف سبک و طبیعی

تزریق بوتاکس، یکی از درمان‌های پزشکی برای عرق زیاد

درمان پزشکی عرق زیاد سر و صورت

ممکن است پزشک بعد از تشخیص علت عرق زیاد سر و صورت، درمان‌های کلینیکی خاصی را به شما پیشنهاد کند. این درمان‌ها کمک می‌کنند تا بتوانید به‌صورت موثری جلوی تعریق بیش از اندازه را بگیرید یا آن را متوقف کنید. درمان‌های زیر برای جلوگیری از عرق زیاد سر و صورت یا سایر نواحی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• استفاده از گلیکوپیرولات موضعی
• تزریق بوتاکس در ناحیه درگیر تعریق
• استفاده از دستمال مرطوب پارچه‌ای با پوشش گلیکوپیرونیوم توزیلات
• مصرف داروهای ضد تعریق قوی حاوی کلرید آلومینیوم برای مسدود کردن غدد عرق
• درمان به کمک آر اف تراپی در مراکز معتبر درمانی
• مصرف آنتی‌کولینرژیک‌ها و داروهای ضد موسکارینی برای مسدود کردن استیل کولین (ماده‌ای شیمیایی در سیستم عصبی که به فعال شدن غدد عرق کمک می‌کند)

فراموش نکنید که هر یک از این روش‌ها به ویژگی‌های بدن شما بستگی دارد. بنابراین، این پزشک و درمانگر متخصص است که تصمیم می‌گیرد کدام روش را برای درمان تعریق زیاد سر و صورت شما انتخاب کند. اما برای آشنایی بیشتر می‌توانید در مقالات تخصصی کلینیک زیبایی آفتاب بخوانید که آر اف تراپی چیست و یا بوتاکس چگونه انجام می‌شود.

عمل جراحی برای درمان عرق زیاد سر و صورت

نگران نباشید! جراحی در درمان تعریق بیش از اندازه، معمول نیست و به ندرت کار به این مرحله می‌رسد؛ اما اگر هیچ درمانی روی هایپر هیدروزیس اثر نگذاشت و علائم آن آزاردهنده بود، پزشک می‌تواند با کمک جراحی، غدد عرق ناحیه سر و صورت را ببُرد یا خراش دهد. گاهی نیز ممکن است پزشک با تابش الکترومغناطیس غدد عرق را از بین ببرد؛ البته این تکنیک بیشتر از آنکه برای درمان عرق زیاد سر و صورت رایج باشد، در درمان هایپرهیدروزیس زیر بغل کاربرد دارد.

درمان عرق زیاد سر و صورت در کلینیک زیبایی آفتاب

در این مقاله تلاش کردیم تا با شما از علت عرق زیاد سر و صورت و راه‌های درمان آن صحبت کنیم. یادتان باشد که تعریق سر و صورت تا میزان زیادی طبیعی است؛ هرچند وقتی بیش از اندازه باشد، می‌تواند به عارضه‌ای آزاردهنده تبدیل شود. خوشبختانه در این وضعیت، معمولا درمان‌های خانگی به خوبی جواب می‌دهند و می‌توانند میزان تعریق را کنترل کنند. به‌خاطر داشته باشید که اگر تعریق شما بیش از اندازه بود و به مسئله‌ای آزاردهنده تبدیل شد یا متوجه شدید که تعریق شبانه دارید، حتما با پزشک مشورت کنید چون این عارضه می‌تواند علامتی هشداردهنده از بیماری زمینه‌ای دیگری باشد.

شما می‌توانید برای کشف علت عرق زیاد سر و صورت و درمان آن به کمک بوتاکس یا آر اف تراپی به کلینیک زیبایی آفتاب مراجعه کنید. ما در این مرکز به شما کمک خواهیم کرد تا به بهترین شکل ممکن این عارضه را درمان یا کنترل کنید. همچنین اگر بر اساس تجربه راهکاری را می‌شناسید که به کاهش میزان تعریق سر و صورت کمک کند، حتما آن را با ما در میان بگذارید. شاید راهکار شما، موجب حل مشکل فرد دیگری شود که خواننده این متن است.

سوالات متداول

1. علت عرق زیاد سر و صورت چیست؟

عرق زیاد سر و صورت ممکن است به دلایل زیادی از قبیل ژنتیک، عفونت، دیابت، چاقی، یائسگی و... اتفاق بیفتد. بنابراین برای تشخیص علت اصلی آن، باید به پزشک مراجعه کنید.

2. راه درمان عرق زیاد سر و صورت چیست؟

پزشک متخصص، متناسب با علت تعریق زیاد سر و صورت شما، راهکار مناسب را تجویز خواهد کرد؛ اما با اقداماتی خانگی مانند مصرف آب و سبزیجات، پوشیدن عرق‌گیر و پوشیدن لباس‌های روشن و الیاف طبیعی، می‌توانید میزان تعریق خود را تا حد زیادی کنترل کنید.